Κόβουν δαπάνες ακόμη και σε βασικά είδη διατροφής - Επιβεβαιώνεται η «φτωχοποίηση» της μεσαίας τάξης
Επτά στους δέκα καταναλωτές ψωνίζουν από τα σούπερ μάρκετ τα απολύτως απαραίτητα, σύμφωνα με τη νέα έρευνα για την καταναλωτική συμπεριφορά που διεξήγαγε το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και δημοσίευσε χθες η «Καθημερινή» «Η αναλογία αυτή, η μεγαλύτερη που έχει διαπιστωθεί στο πλαίσιο της εν λόγω έρευνας η οποία διεξάγεται κάθε χρόνο επί σειρά ετών, έρχεται να επιβεβαιώσει ουσιαστικά τη «φτωχοποίηση» της μεσαίας τάξης. Η περιστολή των δαπανών ακόμη και για βασικά είδη διατροφής, δαπανών που εξ ορισμού θεωρούνται ανελαστικές, από όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δείχνει αν μη τι άλλο ότι η ελληνική κοινωνία έχει μετατραπεί σε κοινωνία των 2/3 με την αντίστροφη όμως έννοια από αυτή που γνωρίζαμε μέχρι πρόσφατα. Είναι μόλις το 1/3 που μπορεί να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις και να απολαύσει αγαθά, πέραν των απολύτως αναγκαίων για την επιβίωση.
Η έρευνα διεξήχθη στο Εργαστήριο Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών μέσω τηλεφωνικής δημοσκόπησης σε τυχαίο δείγμα 1.517 νοικοκυριών από το αυτόματο μηχανογραφημένο σύστημα τηλεφωνικών ερευνών (Computer Assisted Telephone Interviewing - CATI) με χρήση δομημένου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου και ειδικού λογισμικού. Συντονιστής της έρευνας είναι ο καθηγητής Γεώργιος Μπάλτας, διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα, το 70% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα όταν ψωνίζει στο σούπερ μάρκετ. Το ποσοστό αυτό είναι ελαφρώς μεγαλύτερο από την περυσινή έρευνα (69%), όμως είναι αρκετά μεγαλύτερο σε σύγκριση με το 2014 (62%) και το 2013 (60%).
Η αλλαγή
Αυτό που κάνει τη διαφορά συγκριτικά με τις προηγούμενες χρονιές είναι ο συνδυασμός του εν λόγω ευρήματος με άλλα συμπεράσματα της έρευνας. Πιο συγκεκριμένα, φέτος δηλώνει ότι αγοράζει λιγότερα προϊόντα το 80% έναντι 74% στην έρευνα του 2015, το 71% φέτος αγοράζει φθηνότερα προϊόντα (έναντι 68% πέρυσι), ενώ το 87% συγκρίνει τιμές σε προϊόντα και καταστήματα. Το 2015, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν στα ίδια περίπου επίπεδα (86,6%), ενώ στην έρευνα του 2014 75%.
Η διαρκής σύγκριση τιμών και, πολύ περισσότερο, το «κυνήγι των προσφορών» στο οποίο αποδύονται τα τελευταία χρόνια οι καταναλωτές, όπως έχουν καταδείξει όλες οι τελευταίες έρευνες καταναλωτικής συμπεριφοράς, τους κάνει λιγότερο πιστούς σε μια συγκεκριμένη αλυσίδα. Πάνω από τους μισούς καταναλωτές, και συγκεκριμένα το 53,3%, έναντι 44,6%, πέρυσι δηλώνουν ότι ψωνίζουν σε περισσότερες από μία αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές, είναι η πρώτη φορά στα 12 συνολικά χρόνια που διενεργείται η εν λόγω έρευνα καταναλωτικής συμπεριφοράς που είναι υψηλότερο το ποσοστό αυτών που χρησιμοποιούν περισσότερες εναλλακτικές από αυτούς που ψωνίζουν σταθερά από μία συγκεκριμένη αλυσίδα σούπερ μάρκετ.
Η αναζήτηση αφενός των πλέον συμφερουσών τιμών σε συνδυασμό με την αδυναμία της πλειονότητας των νοικοκυριών να «καταθέτουν» μεγάλα ποσά στα σούπερ μάρκετ, όπως έπρατταν προ κρίσης, έχει ως συνέπεια την αύξηση της συχνότητας αγορών. Σύμφωνα με τη φετινή έρευνα, τα νοικοκυριά επισκέπτονται το σούπερ μάρκετ 8,5 φορές τον μήνα κατά μέσον όρο, έναντι 7,1 πέρυσι. Σημειώνεται ότι το 54% των ερωτηθέντων ψωνίζει έως έξι φορές τον μήνα. Με άλλα λόγια, οι επισκέψεις συνήθως στο τέλος της εβδομάδας ή κάθε δεκαπέντε ημέρες με τα καρότσια που ξεχείλιζαν από προϊόντα αποτελούν εικόνες από το παρελθόν. Οι περισσότεροι καταναλωτές επισκέπτονται το σούπερ μάρκετ μόλις αντιληφθούν την έλλειψη ενός βασικού προϊόντος και το προμηθεύονται σε περιορισμένες ποσότητες. Η τελευταία φορά που φαίνεται ότι αγόρασαν προϊόντα σε μεγάλες ποσότητες τα ελληνικά νοικοκυριά ήταν πριν από το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015.
Οταν ο καταναλωτής βρεθεί μπροστά στο ράφι
Στα 49,5 ευρώ υπολογίζεται η μέση δαπάνη ανά επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ, κατά πέντε ευρώ χαμηλότερη σε σχέση με πέρυσι, οπότε είχε διαμορφωθεί στα 54,5 ευρώ. Η μείωση αυτή οφείλεται, αφενός, στη συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος, αφετέρου, στην απαισιοδοξία που επικρατεί στα ελληνικά νοικοκυριά, τα οποία αναμένουν περαιτέρω φορολογικά βάρη. Απαισιοδοξία που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το κυρίαρχο συναίσθημα που επικρατούσε ένα χρόνο πριν, λίγο μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου, αυτό της αισιοδοξίας και της προσδοκίας για έξοδο από το μνημόνιο και την κρίση. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, το 2015 είχε καταγραφεί σημαντική αύξηση της μέσης δαπάνης ανά επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ, στα 54,5 ευρώ, όπως προαναφέρθηκε, από τα 46,8 ευρώ του 2014.
Σύμφωνα με την έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, το 69,9% των ερωτηθέντων (έναντι 67,2% πέρυσι) δαπανά έως 50 ευρώ ανά επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ, το 24,7% (έναντι 25,5% το 2015) δαπανά από 51 έως 100 ευρώ, ενώ μόλις το 5,4% (έναντι 7,3% πέρυσι) ξοδεύει πάνω από 100 ευρώ σε μια τυπική επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ.»