Του Παναγιώτη Μπράμου - Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Ανάπτυξης
Το νέο σχέδιο Π.Δ. για τον Κυπαρισσιακό κόλπο που έχει τεθεί σε διαβούλευση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ουσιαστικά θέτει το δίλημμα επιλογής ανάμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση της ανάπτυξης της περιοχής.
Ωστόσο, το δίλημμα αυτό αγνοεί τη βασική έννοια της αειφόρου ανάπτυξης, η οποία τόσο γενικά όσο και στη συγκεκριμένη περίπτωση αποτελεί έννοια καταλυτική για την εξισορρόπηση βασικών συμφερόντων.
Η προστασία του περιβάλλοντος σε συνδυασμό με ανάπτυξη, η οποία σέβεται τα οικοσυστήματα και στις ανθρώπινες ανάγκες αποτελούν τους δύο πυλώνες που μπορούν να διατηρήσουν την ισορροπία χωρίς να απεμπολείται η βιωσιμότητα ή οικονομική ανάπτυξη, ιδίως σε εποχές οικονομικής κρίσης τις οποίες βιώνουμε.
Ειδικότερα, η ανάπτυξη απαιτεί την αξιοποίηση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής, με ήπιες μορφές τουρισμού, όπως ο οικολογικός τουρισμός ή ο αγροτουρισμός. Ο άκρατος και αναιτιολόγητος περιορισμός της τουριστικής ανάπτυξης που εισάγει το σχέδιο Π.Δ. αποτελεί υποβάθμιση της περιοχής και εγκατάλειψη μίας βέβαιης πηγής εσόδων για το κράτος. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι οι οικισμοί στην υπερκείμενη ζώνη διαθέτουν ένα μεγάλο οικιστικό απόθεμα κτιρίων, που μπορούν να λειτουργήσουν και ως τουριστικά καταλύματα σ’ ένα πρότυπο εναλλακτικού τουρισμού, συμβατού με την προστασία της φύσης και βιώσιμου στο χρόνο.
Επίσης, απαιτείται να εξετασθεί και να ενταχθεί στο σχέδιο ΠΔ η δυνατότητα αξιοποίησης των καλλιεργήσιμων και βοσκήσιμων περιοχών που αναπτύσσονται παράκτια του κόλπου. Είναι γνωστό σε όσους ασχολούνται, αλλά και στην επιστημονική κοινότητα, ότι η βόσκηση μπορεί να αποτελέσει μέσο διατήρησης των ενδιαιτημάτων. Τυχόν αποκλεισμός της βόσκησης από τον ορθολογικό σχεδιασμό ανάπτυξης μίας περιοχής πρέπει να συνοδεύεται από επαρκής τεκμηρίωση/αιτιολογία, δεδομένου ότι αποτελεί σημαντική παραγωγική δραστηριότητα. Κλειδί εδώ είναι η παραπάνω έννοια του ορθολογικού σχεδιασμού, δηλαδή εάν η βόσκηση γίνεται με ορθολογικό τρόπο συμβάλλει και στη διατήρηση των οικοσυστημάτων.
Με αυτόν τον τρόπο, η νομοθεσία θα είναι απολύτως συμβατή με τις δεσμεύσεις της χώρας. Η Ελλάδα δεσμεύεται να επεξεργαστεί και να εφαρμόσει σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Μέρος της εξειδίκευσης αυτού του σχεδίου οφείλει να είναι η προστασία και η χρηστή διαχείριση των δασών και η ενεργοποίηση των καλλιεργήσιμων και βοσκήσιμων εκτάσεων που αναπτύσσονται πάνω από τις παράκτιες περιοχές του Κυπαρισσιακού Κόλπου, οι οποίες χρήζουν απόλυτης προστασίας.
Είναι απολύτως απαραίτητο σε τέτοιες περιπτώσεις φυσικού πλούτου, όπως ο Κυπαρισσιακός κόλπος, να δίδεται έμφαση στο τρίπτυχο περιβάλλον - ανάπτυξη - άνθρωπος. Η βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής με γνώμονα τη φύση αποτελεί κινητήριο μοχλό για την τοπική κοινωνία, προσελκύοντας και επενδύσεις.
Το δίχτυ προστασίας που έχει απλώσει το Υπουργείο με το σχέδιο Π.Δ. που έχει θέσει σε διαβούλευση, αποτελεί ταυτόχρονα και ένα δίχτυ υποβάθμισης και μη αξιοποίησης της περιοχής. Οι προβλέψεις της κεντρικής διοίκησης απαγορεύουν τη δυνατότητα κάθε είδους δόμησης ενώ επιτρέπουν την ήπια τουριστική ανάπτυξη με τρομερά αυστηρούς όρους. Έτσι όμως αγνοούν τις τοπικές ανάγκες για την αξιοποίηση του φυσικού κάλλους της περιοχής και βάζουν ταφόπλακα στην προσέλκυση τουρισμού και επενδύσεων.
Μόνο τυχαίος δεν πρέπει να θεωρηθεί και ο περιορισμένος χρόνος διαβούλευσης για το σχέδιο Π.Δ. Είναι αλήθεια ότι από τη νομοθεσία δεν προβλέπεται χρόνος συγκεκριμένος διαβούλευσης, ωστόσο για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον άνθρωπο, ο χρόνος διαβούλευσης όφειλε να είναι μεγαλύτερος. Αυτό εξάλλου απαιτεί και η διαφάνεια.
Τέλος, σημειώνεται ότι εκτός από τη διαβούλευση επί του Π.Δ. όφειλε να γίνει με πρωτοβουλία της κεντρικής διοίκησης και ενημέρωση του τοπικού πληθυσμού. Για τη διαβούλευση, ιδίως σε θέματα περιβάλλοντος, τα οποία ξεκινούν από το τοπικό οικοσύστημα, πρέπει και η προσέγγιση να ξεκινά από το τοπικό επίπεδο με θεματικές συναντήσεις και ημερίδες με τους τοπικούς φορείς ανοιχτές σε όλο το κοινό.
Είναι ανάγκη να τονιστεί ότι οι οριζόντιες απαγορεύσεις που εισάγει το Π.Δ., βρίσκονται στο πλαίσιο μίας ισοπεδωτικής λογικής, η οποία βάζει φρένο στην ανάπτυξη, αγνοώντας τον άνθρωπο.
Είναι λοιπόν σημαντικό πριν κατατεθεί το Π.Δ. στο ΣτΕ να τεθεί συγκεκριμένο πλαίσιο για την προστασία της πανίδας και της χλωρίδας στην περιοχή αλλά και του πολιτιστικού κεκτημένου, με στόχο την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής και την ευημερία του πληθυσμού.