«Φωτιά» στις ήδη εύθραυστες ισορροπίες μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που μαστίζεται από πολλαπλές κρίσεις βάζουν οι νέες πολύνεκρες επιθέσεις που σημειώθηκαν την Τρίτη στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με ανάλυση του αμερικανικού think tank Stratfor, σε μια περίοδο που η Γηραιά Ήπειρος παλεύει να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί τις συνέπειες της προσφυγικής κρίσης, το τρομοκρατικό χτύπημα στις Βρυξέλλες θα έχει σοβαρές συνέπειες σε μία σειρά από πεδία, από την εφαρμογή της Συνθήκης του Σένγκεν και το κλείσιμο των συνόρων μέχρι την προσφάτως επιτευχθείσα συμφωνία με την Τουρκία για την ανάσχεση των προσφυγικών ροών αλλά και την άνοδο των εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρώπη.
Η Ευρώπη ανάμεσα σε κρίσεις
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες έρχονται σε μια στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση κλονίζεται από τις επιθέσεις στο Παρίσι τον περασμένο Νοέμβριο και διεξάγει έναν αγώνα δρόμου για να επιλύσει τη μεταναστευτική κρίση, αναφέρει στην ανάλυσή του το αμερικανικό think tank.
Όπως προσθέτει, ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι επιθέσεις αυτές σημειώνονται σε μια περίοδο που οι εθνικιστικές δυνάμεις θέτουν μια σοβαρή πρόκληση σε αρχές-κλειδιά του ηπειρωτικού μπλοκ, μεταξύ αυτών την ελευθερία κυκλοφορία των εργαζομένων και τη Συνθήκη του Σένγκεν που καταργούσε τους συνοριακούς ελέγχους ανάμεσα σε αρκετά κράτη-μέλη. Η ατμόσφαιρα φόβου και καχυποψίας που είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσει θα επιδεινώσει αυτές τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές κρίσεις, εκτιμά το Stratfor.
Νέος γύρος συνοριακών ελέγχων
Σύμφωνα με το think tank, η πρώτη συνέπεια των επιθέσεων στις Βρυξέλλες θα είναι ένας νέος γύρος συζητήσεων για τους συνοριακούς ελέγχους στην ΕΕ και ειδικότερα στη ζώνη Σένγκεν.
Η Συνθήκη Σένγκεν βρέθηκε στο στόχαστρο από την αρχή της μεταναστευτικής κρίσης στις αρχές του 2015. Οι επιθέσεις στο Παρίσι κλιμάκωσαν την αντιπαράθεση, κυρίως γιατί οι δράστες είχαν περάσει από τη Γαλλία στο Βέλγιο χωρίς να εντοπιστούν. Συνακόλουθα, η Γαλλία και άλλες χώρες ενέτειναν τους ελέγχους τους στα σύνορα. Από τότε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πει πως επιθυμεί να αρθούν όλοι συνοριακοί έλεγχοι στη ζώνη Σένγκεν μέχρι τα τέλη του 2016. Ωστόσο, οι τελευταίες επιθέσεις -και το ενδεχόμενο να ακολουθήσουν και άλλες- θα καταστήσει κάτι τέτοιο δύσκολο.
Είναι πολύ πιθανό αρκετές κυβερνήσεις στη Δυτική Ευρώπη να ανακοινώσουν νέες νομοθετικές παρεμβάσεις σε εθνικό επίπεδο που θα αφορούν την ασφάλεια, αυξημένους ελέγχους σε μαχητές που επιστρέφουν από εμπόλεμες ζώνες στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, όπως επίσης και αύξηση της ανταλλαγής πληροφοριών με τους γείτονές τους.
Πιο πρόθυμη η ΕΕ στη μάχη κατά της τρομοκρατίας
Σύμφωνα με το Stratfor, τα μέλη της ΕΕ αναμένεται να ξαναρχίσουν τις συζητήσεις αναφορικά με το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της τρομοκρατίας στο εξωτερικό σε κράτη που αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως η Λιβύη και η Συρία. Οι Ευρωπαίοι θα εμφανιστούν πιο πρόθυμοι να συμβάλλουν στη συμμαχία κατά του Ισλαμικού Κράτους, παρέχοντας πιθανότατα περισσότερα όπλα και εκπαίδευση στον ιρακινό στρατό και τους κούρδους μαχητές αλλά και ενισχύοντας την ανάπτυξη πολεμικών αεροσκαφών και τη συμμετοχή σε κατασκοπευτικές αποστολές του ΝΑΤΟ στην Τουρκία.
Τι θα γίνει με τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας
Οι συνέπειες των επιθέσεων μπορεί να επεκταθούν και στη συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και την ΕΕ για τον περιορισμό των ροών εκείνων που ζητούν άσυλο στην Ευρώπη.
Η νέα συνειδητοποίηση της τρομοκρατικής απειλής θα επικεντρώσει την προσοχή των κρατών-μελών στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, κάτι που ενδέχεται να δικαιολογήσει βαθύτερη συνεργασία με την Τουρκία. Ωστόσο, οι επιθέσεις θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν και πάλι τα αντι-μουσουλμανικά αισθήματα στην Ευρώπη και να αυξήσουν τη λαϊκή απαίτηση προς τις κυβερνήσεις της ΕΕ να μην προχωρήσουν στην άρση των ταξιδιωτικών βεβαιώσεων για τους τούρκους πολίτες, κάτι που αποτελεί όρο κλειδί για τη συνεργασία της Άγκυρας στο μεταναστευτικό.
Η άνοδος των εθνικιστικών κομμάτων
Τα αντι-μουσουλμανικά αισθήματα θα μπορούσαν ακόμη να οδηγήσουν σε αύξηση της υποστήριξης προς εθνικιστικά κόμματα σε όλη την ήπειρο. Το «Εθνικό Μέτωπο» της Γαλλίας ήδη έχει υψηλά ποσοστά στις δημοσκοπήσεις. Στη Γερμανία, το αντι-μεταστευτικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» κατάφερε προσφάτως να λάβει ποσοστά ρεκόρ και είναι πλέον το τρίτο πιο δημοφιλές κόμμα.
Τόσο στη Γαλλία όσο και στη Γερμανία θα πραγματοποιηθούν γενικές εκλογές εντός του 2017 και οι κάλπες θα στηθούν στον απόηχο της μεταναστευτικής κρίσης και των πολλαπλών τρομοκρατικών επιθέσεων. Και στις δύο περιπτώσεις, τα κυρίαρχα κόμματα θα δεχθούν πίεση από τους εθνικιστές αντιπάλους τους. Συνακόλουθα, είναι πολύ πιθανόν να υιοθετήσουν ορισμένα στοιχεία από την ατζέντα των εθνικιστικών κομμάτων. Κάτι ανάλογο μπορούμε να περιμένουμε ότι θα γίνει και σε άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Ολλανδία και η Σουηδία που επίσης έχουν πολύ ισχυρά εθνικιστικά κινήματα. Αλλά και στη Βρετανία, τα πολιτικά κόμματα και οι ομάδες που επιθυμούν την έξοδο της χώρας από την ΕΕ ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις να δικαιολογήσουν το επιχείρημα για μεγαλύτερη απομόνωση από την Ευρώπη.
Η οικονομία και ο ιστός της Ένωσης
Τέλος, οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες θα ζημιώσουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες, πιθανότατα όμως για μικρό χρονικό διάστημα.
Τις επόμενες ημέρες, κάποιοι άνθρωποι στο Βέλγιο ή άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης μπορεί να αποφασίσουν να αποφύγουν τα ταξίδια ή τους πολυσύχναστους χώρους, όπως τα καφέ ή τα εμπορικά κέντρα, φοβούμενοι ένα νέο τρομοκρατικό χτύπημα. Κάτι τέτοιο θα προκαλέσει μια πρόσκαιρη πτώση στους τομείς της εσωτερικής κατανάλωσης και του τουριστικού τομέα. Για τους περισσότερους Ευρωπαίους, η απειλή της τρομοκρατίας αποτελεί πλέον μέρος της καθημερινής τους ζωής.
Πέρα από την εθνική πολιτική και την οικονομία, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες των επιθέσεων θα επηρεάσουν τον ίδιο τον ιστό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταλήγει το Stratfor.
