Ορισμένοι πληθυσμοί πελαργών επιλέγουν να μην μεταναστεύουν στην Αφρική, όπως έκαναν κάθε χειμώνα, και προτιμούν να ξεχειμωνιάζουν σε χωματερές ή κοντά σε εγκαταστάσεις ιχθυοκαλλιέργειας.
Το πόρισμα εξήγαγε διεθνής ορνιθολογική μελέτη που εστίασε στον λευκοπελαργό (Ciconia ciconia).
Ο λευκός πελαργός είναι ένα μεγαλόσωμο πουλί γνωστό χάρη στις φωλιές που χτίζει σε καμπαναριά και άλλα ψηλά σημεία. Υπό κανονικές συνθήκες περνά το χειμώνα στην Αφρική και τα καλοκαίρια στην Ευρώπη και τη Δυτική Ασία, από την Ισπανία και την Ελλάδα στο νότο μέχρι την Ουκρανία στα βόρεια.
Οι ορνιθολόγοι, με επικεφαλής τον Αντρέα Φλακ από το Ινστιτούτο Ορνιθολογίας Μαξ Πλανκ, τοποθέτησαν δορυφορικούς πομπούς σε 70 νεαρούς πελαργούς που γεννήθηκαν σε οκτώ χώρες -Αρμενία, Ελλάδα, Πολωνία, Ρωσία, Γερμανία, Τυνησία και Ουζμπεκιστάν- λίγο πριν ξεκινήσουν την ετήσια μετανάστευση και διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι αποδήμησαν το χειμώνα για την Αφρική.
Υπήρχαν όμως και εξαιρέσεις. Πελαργοί από τη Γερμανία, για παράδειγμα, προτίμησαν να περάσουν το χειμώνα τρώγοντας σκουπίδια σε χωματερές του Μαρόκου και να μην διασχίσουν την έρημο Σαχάρα προς νοτιότερους παραλλήλους και θερμότερα κλίματα.
Ειδικότερα, οι πελαργοί από την Ελλάδα, την Πολωνία και τη Ρωσία συνέχισαν το ταξίδι της μετανάστευσης προς του μακρινούς προορισμούς όπως η Νότιος Αφρική.
Ωστόσο, πληθυσμοί από τη Γερμανία, την Τυνησία και την Ισπανία σταμάτησαν βόρεια της Σαχάρας, ενώ πελαργοί από την Αρμενία ταξίδεψαν μικρές αποστάσεις. Στο Ουζμπεκιστάν δεν μετακινήθηκαν καθόλου.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η πλειονότητα των νεαρών πελαργών που παρέμεινε βόρεια της Σαχάρας επιβίωσαν τρώγοντας σε χωματερές. Αυτό σημαίνει ότι τράφηκαν αυτόνομα χωρίς να χρειαστεί να καταναλώσουν την επιπλέον ενέργεια που απαιτεί η μετανάστευση σε μακρινούς προορισμούς.
Στην Ευρώπη, ορισμένα ενήλικα πουλιά διαχείμασαν στην Ισπανία ή ακόμα και στις σκανδιναβικές χώρες, όπου οι ανθρώπινοι πληθυσμοί προσφέρουν άφθονη τροφή.
Στο Ουζμπεκιστάν, αρκετοί πελεκάνοι προτίμησαν να παραμείνουν κοντά σε εγκαταστάσεις ιχθυοκαλλιέργειας, όπου η ανεύρεση τροφής είναι εύκολη, παρά να αποδημήσουν στο Πακιστάν ή το Αφγανιστάν.
«Οι πελεκάνοι [που παραμένουν στα βόρεια] καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια και δείχνουν να ωφελούνται» λένε οι ερευνητές.
Επισημαίνουν όμως ότι πολλά άλλα αποδημητικά είδη πλήττονται από ανθρωπογενείς παράγοντες όπως τα φράγματα, η αποψίλωση των δασών και οι ανεμογεννήτριες που συναντούν στα διηπειρωτικά ταξίδια τους.
Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science Advances.
Από ελληνικής πλευράς, στη μελέτη συμμετείχαν ο Ιωάννης Φακριάδης και η Ελένη Μακρυγιάννη του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δέλτα Έβρου.