Του Αθανάσιου Κατσίμπελη*
Μας κυβέρνησαν σοσιαλδημοκράτες για πολλά χρόνια.Μας κυβέρνησαν κεντροδεξιοί.Μας κυβερνούν αριστεροί και στη χώρα μας η κοινωνική δικαιοσύνη παραμένει σχεδόν ανύπαρκτη.Σύμφωνα με την έκθεση του Ιδρύματος Bertelesman για το 2015 «Social Justice in the EU – Index Report 2015» Social Inclusion Monitor Europe η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση μεταξύ των 28 κρατών - μελών της ΕΕ.
. (https://www.bertelsmann-stiftung.de/fileadmin/files/BSt/Publikationen/GrauePublikationen/Studie_NW_Social-Justice-in-the-EU-Index-Report-2015_2015.pdf)
Η Ευρώπη των λαών που οραματίστηκαν οι ιδρυτές της και ο Κωνσταντίνος Καραμανλης που έβαλε την Ελλάδα στην Ευρώπη δεν υπάρχει!! Το χάσμα των ευκαιριών κοινωνικής συμμετοχής μεταξύ των πλούσιων χωρών του Βορρά και των φτωχότερων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου έχει διευρυνθεί σε τέτοιο βαθμό, που πλέον θεωρείται επισφαλής η ίδια η ύπαρξη της Ε.Ε.
Ο «ευρωπαϊκός δείκτης κοινωνικής δικαιοσύνης» του ιδρύματος Bertelsmann για το 2014, που ήρθε πρόσφατα στη δημοσιότητα, εξετάζει στη βάση 35 κριτηρίων 6 πεδία:
- της αποτροπής της φτώχειας,
- της πρόσβασης στην εκπαίδευση,
- της πρόσβασης στην αγορά εργασίας,
- της υγείας,
- της λεγόμενης δικαιοσύνη μεταξύ των γενεών και
- της κοινωνικής συνοχής με την αντιμετώπιση των διακρίσεων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η κοινωνική δικαιοσύνη έχει περιοριστεί σημαντικά εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, και ιδιαίτερα στις χώρες του Νότου (Ελλάδα, Ισπανία και Ιταλία) αλλά και στις ευάλωτες Ιρλανδία και Ουγγαρία.
Μόλις 3 χώρες έχουν κατορθώσει να βελτιώσουν σημαντικά τους αντίστοιχους δείκτες από το 2008 και αυτές είναι η Γερμανία, η Πολωνία και το Λουξεμβούργο.
Επιβεβαιώνοντας μία εικόνα καθ’ όλα γνωστή στην ευρωπαϊκή κοινότητα, η μελέτη αποδεικνύει με πλήθος εμπειρικών στοιχείων πως η επιβεβλημένη δημοσιονομική πειθαρχία και λιτότητα έχουν επηρεάσει αρνητικά την κοινωνική δικαιοσύνη, περιορίζοντας σημαντικά την επενδυτική πρωτοβουλία σε νευραλγικούς τομείς, όπως είναι η εκπαίδευση, η έρευνα και η ανάπτυξη. Σαν αποτέλεσμα, η ανεργία των νέων έχει εκτοξευθεί, αυξάνοντας παράλληλα και τη φτώχεια - και μάλιστα την ώρα που η φτώχεια στην τρίτη ηλικία δείχνει τα τελευταία χρόνια να περιορίζεται στην ευρωπαϊκή επικράτεια.
- Το 25,4% των ανθρώπων που κατοικούν στην ευρωπαϊκή επικράτεια (2012 και 2013) κινδυνεύουν με φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό (+1,7% σε σχέση με το 2009) - Η πλειοψηφία αυτών είναι νέοι και παιδιά.
- Το 63,5% (2013) των κατοίκων της Ευρώπης εργάζεται - Το 2008 το αντίστοιχο ποσοστό έφτανε το 66% - Διακηρυγμένος στόχος της ΕΕ για το 2020 είναι το 75%.
- Αυστρία, Δανία και Γερμανία, και σε δεύτερη φάση Φινλανδία και Σουηδία, παρουσιάζουν τις περισσότερες ευκαιρίες για πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Τα βασικά ευρήματα της μελέτης
Η Σουηδία (7,48), η Φινλανδία (7,13), η Δανία (7,06) και η Νορβηγία (6,96) είναι οι 4 χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις στο πεδίο της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ακόμη και αυτές, ωστόσο, εμφανίζουν ορισμένες αδυναμίες: Οι μετανάστες δεν έχουν τόσο εύκολη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, ενώ στη Σουηδία και τη Φινλανδία σημειώνονται αυξημένα ποσοστά νεανικής ανεργίας (23,5% και 19,9% αντίστοιχα).
Η Τσεχία (6,63), η οποία διαπρέπει στην αποτροπή της φτώχειας, και οι ηπειρωτικές Αυστρία (6,61), Γερμανία (6,55) και Λουξεμβούργο (6,54) ακολουθούν στην κατάταξη.
Χάρη στην οικονομική κρίση, η ανάπτυξη της γερμανικής αγοράς εργασίας επηρέασε θετικά στην αποτροπή της φτώχειας και τη μείωση της νεανικής ανεργίας. Την ίδια ώρα, ωστόσο, η Γερμανία αναδύεται ως αγορά εργασίας δύο ταχυτήτων: Από τη μία το σπαστό ωράριο, οι εξαιρετικά χαμηλοί μισθοί και η προσωρινή εργασία και από την άλλη οι «κανονικές συνθήκες εργασίας». Παράλληλα, Γερμανία και Αυστρία παρουσιάζουν παρόμοια προβλήματα και στον τομέα της εκπαίδευσης: Το κοινωνικό υπόβαθρο των μαθητών εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή του και τις ακαδημαϊκές επιτυχίες του.
Εκτός από την Τσεχία, ακόμη δύο χώρες με κομμουνιστικό παρελθόν κατορθώνουν να τερματίσουν πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (5,6), και αυτές είναι η Σλοβενία (6,34) και η Εσθονία (6,19). Ξεπερνούν, μάλιστα, και παραδοσιακές ευρωπαϊκές δυνάμεις όπως είναι το Βέλγιο (6,16), η Γαλλία (6,12) και το Ηνωμένο Βασίλειο (5,94).
Αξίζει να σημειωθεί πως τόσο η Γαλλία, όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο παίρνουν κάτω από τη βάση στον τομέα των ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση.
Η Πολωνία (5,36), 16η στην κατάταξη, είναι ακόμη μία μετα-κομμουνιστική χώρα που κατόρθωσε να σημειώσει σημαντική πρόοδο σε σχέση με το 2008 (+1,34), περιορίζοντας σημαντικά τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και κυρίως στις τελευταίες θέσεις βρίσκουμε χώρες του Νότου και των Βαλκανίων. Πορτογαλία (5,14), Κύπρος (5,11) και Ισπανία (5,09) βρίσκονται στις θέσεις 18-20. Ακόμη χαμηλότερα η Ιταλία (4,77), η Ουγγαρία (4,63), η Βουλγαρία (4,23), η Ρουμανία (4,06) και τέλος η Ελλάδα (3,73) στην 28η θέση με τη μεγαλύτερη υποχώρηση του δείκτη κοινωνικής δικαιοσύνης μέσα σε 6 χρόνια (- 1,45):
Με τη νεανική ανεργία στο 60%, την αιφνίδια φτωχοποίηση του πληθυσμού, την περιστολή των δημόσιων δαπανών στην υγεία, τις αυξανόμενες διακρίσεις, τη ρατσιστική βία εις βάρος των μεταναστών και το υπέρογκο δημόσιο χρέος να βαραίνει τις νεότερες γενιές, η πολιτική και κοινωνική σταθερότητα της χώρας κινδυνεύει σοβαρά.
Στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, το ποσοστό
των ατόμων που απειλούνται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό έχει αυξηθεί και πάλι σε σύγκριση με την έρευνα του περασμένου έτους αναφέρει η έκθεση που υπογραμμίζει ότι στην Ελλάδα, το 36% του συνολικού πληθυσμού είναι σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού με μεγαλύτερο κίνδυνο να αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι νέοι.
Αθανάσιος Κατσίμπελης
Δάσκαλος, Μ.Εd - Νομικός
http://katsimpelis.g