Στο μικροσκόπιο διεθνούς επιστημονικής ομάδας έχει τεθεί ο ισχυρός σεισμός της Λευκάδας, ο οποίος στις 17 Νοεμβρίου προκάλεσε τον θάνατο δύο γυναικών και την καταστροφή δεκάδων κτιρίων στο νησί.
Παρά την πάροδο ενός και πλέον μήνα από την εκδήλωση του φαινομένου, το ενδιαφέρον αυξάνεται, καθώς σύμφωνα με δορυφορικές παρατηρήσεις διαπιστώνεται εκτεταμένη εδαφική παραμόρφωση όχι μόνο στο νησί της Λευκάδας και στο βόρειο άκρο της Κεφαλονιάς αλλά επίσης στη βόρεια πλευρά της Ιθάκης και σε τμήμα της δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Μόλις λίγες ημέρες μετά το χτύπημα των 6,4 Ρίχτερ, ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, όπως είχε αποκαλύψει το «Εθνος», είχαν εντοπίσει μετατόπιση του νησιού προς τον Νότο κατά 36 εκατοστά, μέγεθος που είχε εκπλήξει ακόμη και τους επιστήμονες. Οι μετρήσεις όμως δεν σταμάτησαν εκεί.
Ο δορυφόρος Sentinel-1, ο οποίος «είδε» από ψηλά τον μεγάλο σεισμό της ημέρας εκείνης και κατέγραψε τις επιπτώσεις του στο νησί του Ιονίου, παρακολουθεί αδιαλείπτως τη μετασεισμική δραστηριότητα παρέχοντας στους επιστήμονες σημαντικές πληροφορίες για τη χαρτογράφηση και την εκτίμηση των καταστροφών αλλά και για τη συνολική κατανόηση του φαινομένου.
Αξιοποιώντας τις πληροφορίες αυτές η ερευνητική ομάδα Εφαρμογών Παρατήρησης της Γης από το Διάστημα του Τμήματος Γεωγραφίας Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή κ. Ισαάκ Παρχαρίδη, προχώρησε στην παραγωγή χαρτών της εδαφικής παραμόρφωσης που προκάλεσε ο σεισμός βάσει δορυφορικών εικόνων ραντάρ και της τεχνικής της Συμβολομετρίας Ραντάρ (InSAR).
Σύστημα παρακολούθησης
«Το συγκεκριμένο σύστημα μας δίνει τη δυνατότητα να υπολογίσουμε με μεγάλη ακρίβεια την παραμόρφωση σε μια περιοχή λόγω σεισμού. Το κάναμε με επιτυχία στους σεισμούς της Κεφαλονιάς, στον σεισμό της Αθήνας, στο Νεπάλ, στη Λάκουλα ακόμη και στην Ιαπωνία. Ομως στην περίπτωση της Λευκάδας συναντούμε δυσκολίες», λέει στο «Εθνος» ο κ. Παρχαρίδης. «Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νησιού, κυρίως η μορφολογία και η συγκεκριμένη κάλυψη γης, μας εμποδίζουν να αναφέρουμε ποιο ακριβώς είναι το μέγεθος της παραμόρφωσης σε εκατοστά. Μιλάμε, όμως, σε κάθε περίπτωση για πολύ μεγάλα μεγέθη. Αυτό το καταλαβαίνουμε από τον αριθμό των κροσσών που εμφανίζονται στον χάρτη».
Η ιδιαιτερότητα του σεισμού που έπληξε τη Λευκάδα στις 17 Νοεμβρίου έχει κινητοποιήσει το διεθνές επιστημονικό ενδιαφέρον. Ερευνητές από τη Γαλλία, την Ιταλία και τον Καναδά εργάζονται από κοινού με Ελληνες συναδέλφους τους ώστε να κατανοήσουν τον μηχανισμό του, ενώ Γάλλοι ειδικοί είχαν επισκεφθεί το νησί και λίγες ημέρες μετά την εκδήλωση του φαινομένου.
«Αυτό που βλέπουμε με σαφήνεια στους χάρτες που παρήχθησαν είναι η χωρική κατανομή της παραμόρφωσης: αφορά σχεδόν ολόκληρη τη Λευκάδα, το βόρειο άκρο της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης και ένα μικρότερο τμήμα της Δυτικής Στερεάς. Επίσης διαπιστώσαμε ότι η μετασεισμική δραστηριότητα δεν προκάλεσε σημαντική επιπλέον παραμόρφωση. Πρόκειται για δεδομένα που βοηθούν ιδιαίτερα τους σεισμολόγους και τους γεωλόγους», λέει ο κ. Παρχαρίδης.
Στα συμπεράσματα που κατέληξε η ελληνική ερευνητική ομάδα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου αναφέρθηκε εκτενώς αξιολογώντας τα ως θετικά και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος, από τον οποίο επισημάνθηκε ότι «παλαιότερα η παραγωγή χαρτών εδαφικής παραμόρφωσης απαιτούσε σημαντικό χρόνο τόσο για τη συλλογή όσο και για την επεξεργασία των εικόνων.
Σήμερα η εκτόξευση σύγχρονων συστημάτων παρακολούθησης της Γης, όπως ο δορυφόρος-ραντάρ Sentinel-1A του ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency - ESA), παρέχει στους επιστήμονες τη δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης της επιφάνειας της Γης με συχνότητα επίσκεψης της ίδιας περιοχής 12 ημερών. Η συχνότητα αυτή θα μειωθεί στις 6 ημέρες με την εκτόξευση του δίδυμου δορυφόρου του, Sentinel-1Β, που αναμένεται να πραγματοποιηθεί το 2016...».